Qiz qalasi haqqinda melumat
Qiz qalasi haqqinda melumat ilə tanış olaq.
Bakı Qız Qalası Abşeronun Bakının yanındakı ən möhtəşəm və əsrarəngiz memarlığıdır. Bakı Qız Qalası köhnə qala divarlarının cənub-şərq hissəsində, dənizkənarı parkın yaxınlığında yerləşən tarixi qaladır. Onun hündürlüyü 28 metrdir. Bakı Qız Qalasının birinci mərtəbəsində divarın qalınlığı 5 metrə çatır. Qalanın daxili hissəsi 8 mərtəbəyə bölünür. Bakı Qız Qalasında hər mərtəbə yonma daşla tikilib. Bakı Qız Qalası 1964-cü ildən muzey kimi fəaliyyət göstərir və 2000-ci ildə YUNESKO-nun Dünya İrs Siyahısına daxil edilib. Bakı Qız Qalası Azərbaycanın gerblərindən biridir. Son illər Bakı Qız Qalası və onun ətrafındakı meydanda Novruz şənlikləri keçirilir. Bakı Qız Qalasının etimologiyası haqqında müxtəlif fikirlər var, lakin ən məşhuru qız haqqında qalanın əfsanəsidir. Rəvayətə görə, qardaşı tərəfindən qalada gizlədilən qız bir müddət sonra işgəncəyə dözə bilməyib və qalanın əvvəlindən özünü Xəzər dənizinin sularına atıb.
Bakı Qız Qalasının divarlarında ərəbcə “Davud oğlu Məsutun qalası” yazısı var. Tədqiqatçılar bu şəxsin Qız qalasını tikən feodal hakimi olduğunu təxmin edirlər. Lakin bu cür yazılarda memarların adlarının ümumiyyətlə qeyd olunduğunu nəzərə alsaq, Qız Qalasını tikən memarın Davud oğlu Məsutun olduğunu söyləmək olar. Kitabənin yazı üslubu və xətti XII əsr yazısına yaxın olduğundan Qız qalasının bu dövrdə tikildiyi güman edilir. Azərbaycanın müdafiə qüllələri arasında öz ucalığı və zahiri görkəmi ilə bənzərsiz olan Qız qalası planının özünəməxsus forması ilə diqqəti cəlb edir. Bu unikal mənzərə dairəvi qülləyə bitişik çıxıntı ilə yaradılmışdır. Tədqiqatçılar çıxıntını istinad divarı, dalğaqıran və ya gizli xəzinə üçün yer kimi düşünmüşlər. Vəzifəsi bilinməyən bu detalın üst hissəsinin müharibə zamanı qala müdafiəçiləri üçün əlavə alət ola biləcəyi düşünülürdü.
Bakı Qız Qalasında hündür silindrik konstruksiya xaricdən aşağıdan yuxarıya doğru bir qədər daralsa da, içərisi yer qalxdıqca genişlənir. (Birinci mərtəbənin daxili diametri 6,25 m, sonuncu mərtəbənin daxili diametri isə 7,0 m-dir.) Bakı Qız Qalası nəhəng qaya üzərində tikilmişdir. Ən yüksək tutumlu hündürlüyü 30 metr olan dairəvi qüllə qayalı qayanın üstündə yerləşir. Bakı Qız Qalasında qaladan ayrılan çıxıntı bir qədər alçaqdır. Bakı Qız Qalasındakı çıxıntının hündür və qalın daş kütləsi qalanın dairəsinə toxunan daş kütləsidir. Baxdıqda, sanki çıxıntı burulur və qüllə silindrə çevrilir. Yuxarıdan baxanda “doqquz” görünüşünü yaradır. Bakı Qız Qalasının birinci mərtəbəsinin hündürlüyü 3 metr, digər mərtəbələrinin hündürlüyü isə 2,5 metrdir. Mərtəbələr arasında əlaqə qalanın cənub-şərq divarının içərisində tikilmiş pilləkənlərlə təmin edilir. Bakı Qız Qalasının darvazasının ağzında əvvəllər bir neçə quyu olub. Orta əsrlərdə Bakı Qız Qalasına daxil olmaq istəyən hər kəs ehtiyatla bu quyuların yanından keçməli, pilləkənlərlə qapıya qalxmalı, giriş yolundakı qapılardan keçib birinci mərtəbəyə daxil olmalıdır. Qala divarının ortasındakı dəlikdən yuxarı mərtəbələrə qalxmaq üçün kəndir nərdivanlarından istifadə olunurdu.